"e-Ticaret hacmi 3 trilyon 162 milyon liraya ulaştı"

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ‘Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu Tanıtım Toplantısı’na katıldı. Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde gerçekleşen programda, Türkiye’de dijitalleşmeyle birlikte e-ticaretin önemine ve ekonomiye katkısına vurgu yapıldı. Burada konuşan Bakan Bolat, e-ticaretin toplamda 12-13 senelik bir mazisi olmasına rağmen çok hızlı adımlarla ilerleyen bir sektör olduğuna dikkati çekti. Bolat, sektörün büyüme hızına paralel olarak siyasi otorite tarafından sektörün kuralları, düzenlemeleri konusunda da yasal mevzuatların hazırlanmasının ihtiyaç haline geldiği ve ihtiyaç sonucunda hükümetimizin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunduğu 6563 sayılı elektronik ticaretin düzenlenmesinin çıkarıldığını hatırlattı.

"Açıklayacağımız e-ticaretin görünümü raporu da ETBİS tarafından ortaya konulmuştur"

Bolat, güçlü ve sürdürülebilir bir e-ticaret ekosisteminin, güvenilir bir veri tabanı, şeffaf bir takip sistemi ve düzenli analizlere dayanması gerektiğine de vurgu yaparak, "Bu noktada bizim Ticaret Bakanlığı olarak hayata geçirdiğimiz ETBİS diye bir sistem var. İç Ticaret Genel Müdürlüğümüzün bünyesindeki ETBİS Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi, sektörün ve elektronik ticaretteki uygulamaların ve işlemlerin bir envanterini çıkarmak, düzenli olarak işlemesini sağlamak ve sektörün adeta TÜİK’i konumunda ve de kural koyucusu konumunda bir data merkezi olarak görev yapmakta. Bizim bugün açıklayacağımız e-ticaretin görünümü raporu da ETBİS tarafından ortaya konulmuştur" açıklamasında bulundu. Bolat, 2023 yılında başlatılan modernizasyon projesi kapsamında ETBİS’i ve altyapısını görsel ve fonksiyonel açıdan geliştirdiklerini ve kullanıcı dostu arayüz, entegrasyonlar, veri doğrulama araçlarıyla kayıt ve bildirim sürecini kolaylaştırdıklarını da sözlerine ekledi.

"Hedefimiz 2030’a kadar e-ihracatın payının yüzde 10’luk bir paya ulaşması"

E-Ticaret Türkiye’nin her alanında rahatça yapılabilen bir ticaret haline geldiğini dile getiren Bolat, e-ticaretin ihracat verilerine ilişkin, "E-ihracatı destekleme konusunda önemli adımlar attık. Yüzde 2,9’a yükseldi e-ihracatın toplam ihracattaki payı ve yaklaşık 8 milyar dolar yıllık seviyeye geldi. Hedefimiz 2030’a kadar e-ihracatın payının yüzde 10’luk bir paya ulaşması. Yani o tarihlerde yaklaşık 30-35 milyar dolar seviyesinde e-İhracata ulaşmak istiyoruz. Böylece toplam ihracata katkısı olduğu kadar içeride istihdam ve üretime katkısı da aynı şekilde artacaktır. Burada haksız rekabet oluşturan pazar yerlerine karşı da yerli milli e-ihracat şirketlerinde biz desteklerle kendilerine katkı yapıyoruz" ifadelerine yer verdi.

Bolat 2024 e-ticaret verilerini de paylaşarak, "2024 yılı itibariyle Türkiye’de, e-ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 61,7’lik bir artışla 3 trilyon 162 milyon liraya ulaştı. Yani e-ticaret 3 trilyonluk bir ticaret geçen yıl sonu itibariyle. Perakende e-ticaret ise 2023 yılına göre yüzde 63,7 artışla 1 trilyon 619 milyar liraya yükseldi. Genel ticaret içinde e-ticaretin payı yüzde 19 yani yaklaşık beşte bir nispetinde. Bir de Türk Lirası bazında olduğu kadar dolar bazındaki gelişimine de bakalım. Çünkü enflasyona deflate etmemiz lazım. E-ticaretin hacmi geçen sene yüzde 15 artışla dolar bazında 90 milyar dolara yükseldi. Bu anlamda baktığımızda aşağı yukarı perakende e-ticaretin hacmi 17 milyar dolar civarında" dedi. Bolat, e-ticaretin 2019-2024 yılları arasında büyük bir artış gösterdiğini belirterek, bunda Covd-19 salgının büyük katkısı olduğunu dile getirdi. Bolat, e-ticaretin 5 yılda dolar bazında tam 3,7 kat artış gösterdiğini kaydetti.

Türkiye’nin, coğrafi özelliklerinden ötürü Asya ve Avrupa’nın kesişim noktalarında bulunduğunu, ayrıca dolayı üretim yeteneği ve kapasitesi, lojistik altyapısı ve tedarik merkezi olma özelliğiyle dış ticarette ihracatta ve e-ticarette dikkat çektiği söyleyen Bolat, bu çerçevede e-ticaret şirketleri tarafından ciddi yatırımlar yapıldığını dile getirdi.

"E-ticarette işlem sayısı 5 milyar 910 milyon adet olmuştur"

Bolat, 2024 e-ticaret işlem sayısını da paylaşarak, "2024 yılında e-ticarette işlem sayısı 5 milyar 910 milyon adet olmuştur. Perakende e-ticaretteki işlem sayısı da yüzde 10 artışla 1 milyar 850 milyon adet olmuştur. Burada şu anlaşılıyor, işlem olarak baktığımızda perakende e-ticaret, genel e-ticarette 3’te 1 boyutunda. Demek ki genel e-ticaretin rakamsal değeri daha fazla. Gayri safi milli hasılamızda e-ticaretin payı da yüzde 6,5 2024 yılı itibariyle. Demek ki e-ticaret gayri safi yurtiçi hasılamızda da doğrudan katkı yapan önemli bir sektör haline gelmiş bulunuyor" diye konuştu.

"E-Ticaret’in genel ticarete oranı yüzde 19,1"

E-ticaretin bir de genel ticarete oranına ilişkin de konuşan Bolat, ticaret hacminin neredeyse beşte birinin dijital ortamda gerçekleştiğini söyledi. Bakan Bolat, "E-Ticaret’in genel ticarete oranı yüzde 19,1. Demek ki genel ticaretin içinde e-ticaret 5’te 1 paya sahip. E-ticaretin içinde de perakende e-ticaret yüzde 60-65 civarında bir paya sahip. Bu durumda çok ciddi bir dönüşüm var. E-ticaret sadece satış değil, üretim, logistik, ödeme sistemleri, verim güvenliği gibi birçok konu da bu gelişmeden doğrudan etkilenmekte. Artık şunu hepimizin bilmesi ve içselleştirmesi lazım. E-ticaret dış ticaret stratejilerinin ve istihdam modellerinin de önemli bir parçası" değerlendirmesinde bulundu.

"E-ticaret yapan işletmelerin yüzde 78,6’sı şahıs işletmesi"

Bakan Bolat, e-ticaretin gelişimini anlamak için yalnızca kullanıcı verilerine değil, aynı zamanda bu ekosistemde yer alan işletme profiline de yakından bakmak gerektiğini vurgulayarak, şu ifadelere yer verdi:

"E-ticaret yapan işletmelerin yüzde 78,6’sı şahıs işletmesi. Demek ki fertler rahatlıkla e-ticaret yoluyla ticaret alanına katılabilirler ve ticaret yoluyla şahsi gelirlerini arttırmayı başarabilirler. E-ticaret yapan işletmelerin yüzde 17,8’i limited şirket. Yine fertleri ilgilendiriyor. Yüzde 3,6’sı ise anonim şirket olmuştur. Bu da e-ticaretin çok rahatça ulaşılabilir bir model olduğunu da açıkça ortaya koymakta. En ücra köşedeki bir kişi üretmese bile alıp bir şey satabiliyor ve kendisi açısından geçimini sağlayabiliyor ya da ticaretini ilerletebiliyor. Demek ki kapsayıcılık, bölgesel kalkınma ve istihdam açısından da e-ticaretin önemli faydaları var."

"E-ticaret yapan esnaf işletmelerinin yüzde 27’si kadınlardan, yüzde 73’ü erkeklerden oluşuyor"

E-ticaret yapan esnaf işletmelerin istihdam verilerine de ilişkin konuşan Bolat, "Türkiye’de e-ticaret yapan esnaf işletmelerinin yüzde 27’si kadınlardan, yüzde 73’ü erkeklerden oluşuyor. Kadın işletme sahiplerinin çoğunluğu 30-34 yaş grubunda. Erkek işletme sahipleri ise ortalama 35-39 yaş grubunda. Bu veri e-ticaretin ve dijital değişmenin genç meseleler arasında çok hızlı ve çabuk bir şekilde içselleştirildiğini ve benimsendiğini ortaya koymakta" diye konuştu.

"E-ticarette en yüksek oran yüzde 21,6 ile yemek sektörüne ait"

E-ticaret yapan firmaların sektörlere göre dağılımı da paylaşan Bolat, "E-ticaretin 2024 yılı verilerine göre en yüksek oran yüzde 21,6 ile yemek sektörüne ait. Yani e-ticaretin yaklaşık 5’te 1’i yemek sektöründe siparişler, teslimatlar. İkinci sırada yüzde 15,6 ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörü yer alıyor. Üçüncülüğü yüzde 12,2 ile elektronik sektörü paylaşıyor. Ondan sonra dördüncü sırada ev, bahçe, mobilya, dekorasyon ürünleri. Beşinci sırada da medikal, kozmetik ve kişisel bakım ürünleri gelmekte. Dikkat çeken bir hususta e-ticaret gıda ve süpermarket sektörünün yüzde 5’ine ulaşmış durumda. Bu çeşitlilik rekabeti arttırmakta, tüketiciye de daha fazla tercih imkanı sunmaktadır" ifadelerine yer verdi.

"E-ticarette giyim, ayakkabı ve aksesuar birinci sırada"

Sektörel dağılımın değer tarafından verilerini de paylaşan Bolat, sözlerine şu şekilde devam etti:

"Değer itibariyle 2024 verilerine göre 301 milyar 340 milyon liralık alışveriş ile giyim, ayakkabı ve aksesuar birinci sırada. Giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründeki pazar veri harcamalarının yüzde 80’i de kadın tüketiciler tarafından yapılıyor. İkinci sırada 209 milyarla havayolların sektörü yer alıyor. Biletleme ve rezervasyon işlemleri. Üçüncü sırada da 180 milyar lira ile seyahat taşımacılık ve depolama sektörleri yer alıyor. Daha sonra dördüncü sırada elektronik, beyaz eşya, küçük ev adetleri, yemek gıda, süpermarket sektörleri gelmektedir. E-Ticaret Türkiye’nin bölgelerinde, şehirlerinde ne kadar benimsendi diye bakıldığında ise e-ticarete uyum endeksimiz var. Bu endekse göre İstanbul, Kayseri ve İzmir ilk üçü oluşturuyor. Bu da şunu gösteriyor. Tüm şehirlerimiz dijitalleşmeyi benimsemiş e-ticarete katılıyorlar. Kocaeli ağır sanayi şehri olmasına rağmen e-ticarette güçlü, etkili ve bu şekilde diğer şehirlerimiz de izliyorlar."

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve TESK Başkanı Bendevi Palandöken’in de katılım sağladığı program Bakan Bolat’ın konuşmasının ardından toplu fotoğraf çekimiyle son buldu.