Türkiye’nin Beyaz Yaka İşsizlik Krizi

EKONOMİ

EKONOMİM DERGİ

Masaüstünde Rakamlar: İşsizlik Dar Görünse de Gerçek Çok Daha Ağır

TÜİK verilerine göre 2025 Haziran çeyreğinde Türkiye genelinde işsizlik oranı, mevsim etkisinden arındırılmış olarak %8,6 seviyesinde gerçekleşti; genç işsizliği ise %15,9 olarak tespit edildi. 

Temmuz ayında ise işsizlik, %8,0 ile dört aylık düşüş trendini sürdürdü. İşsiz sayısı 164 bin kişilik azalışla 2,828 milyon oldu, genç işsizliği %15,0 seviyesine geriledi.

Ancak DİSK-AR verilerine göre, geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı Mart 2025’te yüzde 28,8 olarak hesaplandı; işsizlik sayısı 11,73 milyon kişi ile rekora yaklaştı.

Üniversite Mezunları: Beyaz Yaka İşsizliğinin Merkezi

TÜİK verilerine göre, 2024’ün son çeyreğinde üniversite diplomalı işsiz sayısı 1 milyon 13 bin kişiye ulaştı. Bu grup, tüm işsizlerin üçte birlik kısmını oluşturuyor.  Eğitim seviyesi bazında tek artış yaşanan grup üniversite mezunları olurken, diğer gruplar gerileme gösterdi.  Özellikle üniversite mezunu kadın işsizlerdeki artış dikkat çekiyor: 120 binlik yeni işsiz üniversite mezunu kadın olduğu, erkek işsiz sayısının ise sadece 6 bin arttığı belirtiliyor.

Kariyer Beklentisi vs Reel Pazar: Uyuşmayan Ritim

Üniversite sayısındaki hızlı artış (yaklaşık 200 üniversite, 8 milyon öğrenci) karşısında, istihdamın aynı hızla artmaması “diploma boşluğu”nu ortaya koyuyor. Yükseköğrenim oranı nüfusun %24,6’sını oluştururken, istihdamdaki payı yalnızca %29 Bu arada geniş tanımlı işsizlik verilerinde nitelikli ama iş bulamayan beyaz yaka kitlesinin büyüklüğü net bir tablo ortaya koyuyor.

Şirketlerin Küçülme Eğilimi: Beyaz Yaka Etkileniyor

İşsizlik verileri doğrudan küçülme sinyali vermemekle birlikte, zamana bağlı eksik istihdam (haftalık çalışma süresi 40 saatin altında olup çalışmak isteyenler) sayısı bir yılda 841 bin artarak 3,53 milyon kişiye ulaştı. Potansiyel işgücü (iş aramıyor ama çalışmaya hazır olanlar) da 1,62 milyon kişi artışla 5,393 milyon kişiye çıktı. Bunlar, şirketlerin maliyet baskısı ve iş gücünü esnek tutma trendine işaret eden göstergeler olarak yorumlanabilir.