Beş yılda sofra maliyeti altıya katlandı!

EKONOMİM.NET

Ekonomim’in arşivine ulaşan 2020 tarihli market faturasında;
temel gıda ve manav ürünlerinden oluşan 23 kalemlik bir alışverişin toplam bedeli 258,19 TL idi.

Faturada öne çıkan bazı fiyatlar şunlardı:

• 1 litre Pınar süt: 4,54 TL
• 1 kg pirzola: 16,66 TL
• 1 kg domates: 2,77 TL
• 1 kg patates: 1,28 TL
• 30’lu yumurta: 11,87 TL
• 500 gr Çaykur Altınbaş: 17,50 TL

 2025’te Aynı Sepet 1.500 TL’yi Aştı

Bugün (Ekim 2025) aynı ürünlerin ortalama piyasa fiyatları şöyle:

• Pınar süt: 38 TL
• Pirzola: 165 TL
• Domates: 25 TL
• Patates: 17 TL
• Yumurta (30’lu L): 82 TL
• Çaykur Altınbaş (500 gr): 95 TL

➡️ Ortalama artış oranı %480 – %950 aralığında.
Sepet toplamı: yaklaşık 1.520 TL
Yani 5 yılda sofranın maliyeti neredeyse altı katına çıktı.

Ürün Bazlı Artış Oranları (2020–2025)

 Neden Bu Kadar Arttı?

Ekonomistler artışın temel sebeplerini 5 başlıkta topluyor:

1️⃣ Girdi maliyetleri: Gübre, mazot ve enerji fiyatlarındaki 10 kata varan artış.
2️⃣ Kur etkisi: Tarım girdilerinin %70’e yakını ithal; döviz artışı doğrudan yansıdı.
3️⃣ İklim değişikliği: Kuraklık ve verim düşüşü, üretim maliyetini artırdı.
4️⃣ Aracı zincirleri: Hal, nakliye, market komisyonları her halkada katlandı.
5️⃣ Talep kayması: Pandemi sonrası ev içi tüketim artışı, arz-talep dengesini bozdu.

 5 Yılda 1 Liranın Alım Gücü: -%80

TÜİK verilerine göre 2020’den bu yana resmi enflasyon %400 civarında görünse de,
gerçek gıda enflasyonu bu örnekte %500–%900 bandına ulaştı.
Yani 2020’de 258 TL ile dolan bir alışveriş sepeti, bugün aynı ürünlerle yaklaşık 1.500 TL’yi geçiyor.

 Uzman Yorumu

Ekonomist Dr. Hakan Bakır şöyle diyor:

“Son beş yılda Türkiye’de nominal gelir artsa da, gıda fiyatları hane halkı gelirinden çok daha hızlı yükseldi.
Fatura örnekleri, sadece enflasyonu değil alım gücü kaybını somutlaştırıyor.”